B\u0131rak\u0131n\u0131z yaln\u0131zca isminin k\u00f6kenin nereden geldi\u011fini, mitolojideki \u201c\u015earap Tanr\u0131s\u0131\u201d Dionysos\u2019un memleketi olarak bile bizim topraklar, yani Lidya\u2019n\u0131n ba\u015fkenti Sardes (Manisa\/Salihli) olarak kabul edilirken, geleneksel ba\u011fbozumlar\u0131nda hep bir yerlerde \u015earap Tanr\u0131s\u0131 varken, bir yandan alkol\u00fc yasaklamaya \u00e7al\u0131\u015fmak, di\u011fer yandan da alkol \u00fczerinden toplumda yeni bir yar\u0131lma yaratmaya \u00e7al\u0131\u015fmak ak\u0131l al\u0131r gibi de\u011fil! Bir kez daha bilerek \u201calkol yasa\u011f\u0131na\u201d kadar uzanan tart\u0131\u015fman\u0131n tesad\u00fcf olmad\u0131\u011f\u0131 kesin!
Reddediyor olsalar da dini referanslardan beslenen AKP iktidar\u0131 toplumu kendisine g\u00f6re bi\u00e7imlendirmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor. Bu iste\u011finden hi\u00e7 vazge\u00e7miyor. Bu hamle bile mevcut iktidar\u0131n yaln\u0131zca kendisine de\u011fil, hepimize nas\u0131l zarar verdi\u011fini g\u00f6steriyor\u2026<\/p>\n\n\n\n
Ba\u011fc\u0131l\u0131k a\u00e7\u0131s\u0131ndan d\u00fcnyan\u0131n en elveri\u015fli iklim ku\u015fa\u011f\u0131nda yer alan Anadolu co\u011frafyas\u0131nda alkol\u00fc tart\u0131\u015ft\u0131rmak nas\u0131l bir ak\u0131ld\u0131r?<\/p>\n\n\n\n
\u00dcstelik yaln\u0131zca mitolojideki anlat\u0131mlarla de\u011fil, do\u011frudan \u00fcretimi ve t\u00fcketimi ile binlerce y\u0131ld\u0131r bizim co\u011frafyada hep \u00f6nemli bir yer tutmu\u015f, Yaln\u0131zca Ege de de\u011fil, as\u0131l olarak Orta Anadolu ve G\u00fcneydo\u011fu Anadolu\u2019da \u015farap \u00fcretimi hep \u00f6nemli bir yer tutmu\u015f. \u015earap \u00fcretilen bir \u00e7ok \u00fcz\u00fcm\u00fcn \u00fcretimi, \u00f6rne\u011fin Merzifon Karas\u0131 bizde gerilerken, ayn\u0131 \u00fcz\u00fcmler \u0130talya\u2019da, \u0130spanya\u2019da, Almanya\u2019da \u015farap \u00fcretiminde boy g\u00f6stermi\u015f\u2026<\/p>\n\n\n\n
T\u0131pk\u0131 \u0130ran\u2019\u0131n \u015eiraz\u2019\u0131 gibi\u2026
\u015eiraz yaln\u0131zca \u0130ran\u2019da de\u011fil, b\u00fct\u00fcn b\u00f6lgede \u015farab\u0131n, a\u015fk\u0131n ve \u015fiirin merkezi olarak kabul edilirdi. \u0130ran \u0130slam Devrimi ile b\u00fct\u00fcn \u00fclkede oldu\u011fu gibi \u015eiraz\u2019da da alkol, dolay\u0131s\u0131yla \u015farap yasaklan\u0131nca, \u00fcretim durdu ve yakla\u015f\u0131k 4500 y\u0131ll\u0131k bir ge\u00e7mi\u015f de yok edildi. \u0130ran\u2019da yok edilen bu engin k\u00fclt\u00fcr, yine ayn\u0131 \u00fcz\u00fcmle d\u00fcnyan\u0131n d\u00f6rt bir yan\u0131nda devam ediyor olsa da kaybeden \u0130ran oldu\u2026<\/p>\n\n\n\n
Ya da t\u0131pk\u0131 bizdeki Merzifon Karas\u0131 gibi\u2026
Merzifon Karas\u0131 \u00fcz\u00fcm\u00fcn\u00fcn tarihi Antik \u00e7a\u011flarda ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 iddia edilen Enetliler\u2019e kadar uzan\u0131yor. Rivayet o ki, \u201cEnetliler Truva Sava\u015f\u0131\u2019nda Truval\u0131larla birlikte \u00e7arp\u0131\u015fm\u0131\u015f, sonra da yurtlar\u0131na d\u00f6nmeyip \u00f6nce Adriyatik k\u0131y\u0131lar\u0131na, oradan da \u0130talya\u2019n\u0131n i\u00e7lerine do\u011fru giderek oraya yerle\u015fmi\u015f. Giderken de yanlar\u0131nda Merzifon Karas\u0131 asmalar\u0131n\u0131 da\u201d g\u00f6t\u00fcrm\u00fc\u015fler. \u0130\u015f, Mozart\u2019\u0131n en sevdi\u011fi \u00fcz\u00fcm \u015farab\u0131na kadar uzanm\u0131\u015f ama \u201csiyasi iklim\u201d bizde bu \u201cb\u00fcy\u00fcy\u00fc\u201d bozmu\u015f, \u015farab\u0131n has\u0131n\u0131 \u00fcretildi\u011fi Merzifon Karas\u0131\u2019n\u0131 unutturmu\u015f, ta ki benim de \u00fcniversiteden arkada\u015f\u0131m olan Tayyar \u00d6zt\u00fcrk\u2019\u00fcn Londra\u2019dan d\u00f6n\u00fcp kendi topraklar\u0131nda Merzifon\u2019da yeniden \u00fcretilmeye ba\u015flayana kadar\u2026<\/p>\n\n\n\n
Ve bu anlatt\u0131klar\u0131m\u0131n geldi\u011fimiz a\u015famada sonucu \u015f\u00f6yle olmu\u015f:
Hem mitolojik anlat\u0131mlar, hem efsaneler, hem de ger\u00e7ekler orta yerdeyken 19 y\u0131ll\u0131k AKP iktidar\u0131n\u0131n dini referans\u0131 \u00f6ncelemesinin de etkisiyle bug\u00fcn T\u00fcrkiye\u2019nin k\u00fcresel \u00f6l\u00e7ekte de kabul edilen verimli ba\u011f alanlar\u0131ndan elde edilen \u00fcz\u00fcm\u00fcn yaln\u0131zca y\u00fczde 2\u2019si, 3\u2019\u00fc \u015farap \u00fcretiminde kullan\u0131l\u0131yor, geri kalan\u0131n\u0131n \u00f6nemli bir b\u00f6l\u00fcm\u00fc yemeklik olarak t\u00fcketiliyor, oran\u0131 belli olmayan bir b\u00f6l\u00fcm\u00fc de \u201cka\u00e7ak \u015farap \u00fcretiminde\u201d kullan\u0131l\u0131yor\u2026
Alim olmaya gerek yok; \u015earap t\u00fcketimini \u201cg\u00fcnah\u201d ilan edip, \u015farap sat\u0131\u015f\u0131n\u0131 da a\u015f\u0131r\u0131 vergilendirirseniz, \u00fcreticiyi de t\u00fcketiciyi de do\u011frudan etkilersiniz, kendi topraklar\u0131n\u0131zda binlerce y\u0131l \u00f6nce \u015fekillenmi\u015f sekt\u00f6r\u00fcn de b\u00f6ylece yerlilerden yabanc\u0131lara ge\u00e7mesini de sa\u011flars\u0131n\u0131z!<\/p>\n\n\n\n
S\u0130YAS\u0130KL\u0130M VE YA\u015eAM TARZI<\/p>\n\n\n\n
Siyasi iklim ya\u015fam tarz\u0131n\u0131 da belirliyor. Kentlerin dokusunu belirliyor.
Dini referanslardan etkilenmeyen siyasi iklimlerin etkisindeki kentler daha dinamik, canl\u0131 ve yarat\u0131c\u0131 oluyor, m\u00fcthi\u015f bir k\u00fclt\u00fcrel hare olu\u015fuyor, siyasi iklimi dini referanslardan etkilenen kentler ise durgun ve donuk oluyor, k\u00fclt\u00fcr geli\u015fmiyor\u2026
\u00c7\u00fcnk\u00fc siyasi iklim kendine g\u00f6re k\u00fclt\u00fcrel dokular olu\u015fturuyor. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00fclt\u00fcr ayk\u0131r\u0131l\u0131klar i\u00e7inde b\u00fcy\u00fcr, \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc sever. Tek\u00e7i anlay\u0131\u015flar, tek d\u00fcze ya\u015famlar, biat \u00fczerine kurgulanm\u0131\u015f yakla\u015f\u0131mlar yarat\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131 \u00f6ld\u00fcr\u00fcr\u2026
\u00d6rne\u011fin T\u00fcrkiye\u2019nin k\u0131y\u0131 kentleri \u201cdini referanslardan\u201d ve onun ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 yasaklardan etkilenmedi\u011fi ve siyasi iklim bask\u0131s\u0131n\u0131 reddetti\u011fi i\u00e7in hep daha fazla \u00e7ekim merkezi olmu\u015flar, m\u00fczik, e\u011flence, sanat ve alkol g\u00fcnl\u00fck ya\u015fam\u0131n ola\u011fan bir par\u00e7as\u0131 olmu\u015ftur. Bu kentlerde ciddi bir k\u00fclt\u00fcrel a\u011f\u0131rl\u0131\u011f\u0131n olu\u015fmas\u0131, k\u00fclt\u00fcrel yarat\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131n tek d\u00fczeli\u011fi de\u011fil \u00f6zg\u00fcrl\u00fc\u011f\u00fc sevmesi ile do\u011frudan ilgilidir\u2026
Avrupa\u2019n\u0131n ayr\u0131ms\u0131z b\u00fct\u00fcn kentlerinde var olan dinamizmin ve yarat\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131n arka plan\u0131nda da baz\u0131 kentlerin k\u00fclt\u00fcr merkezi olarak kabul g\u00f6rmesinde de siyasal iklim ve onun ortaya \u00e7\u0131kard\u0131\u011f\u0131 hayat tarz\u0131 hep belirleyici olmu\u015ftur\u2026<\/p>\n\n\n\n
Nitekim, bir d\u00f6nemler \u0130pek Yolu \u00fczerinde, o d\u00f6nemki Londra\u2019dan daha geli\u015fkin ve kozmopolit oldu\u011fu s\u00f6ylenen o d\u00f6nemki Isfahan\u2019\u0131n bug\u00fcn ki Londra\u2019dan geri kalmas\u0131n\u0131n arka plan\u0131nda da siyasal iklimin de\u011fi\u015ftirdi\u011fi hayat tarz\u0131 var!<\/p>\n\n\n\n
Onca deneye ra\u011fmen, d\u00fcnyay\u0131 hala dini referanslar \u00fczerinden anlatmaya \u00e7al\u0131\u015fman\u0131n, hayat tarz\u0131na m\u00fcdahale etme \u00e7abas\u0131n\u0131n, dikte ettirilen ya\u015famlar\u0131n getirisi de\u011fil g\u00f6t\u00fcr\u00fcs\u00fc oluyor!<\/p>\n\n\n\n
T\u00fcrkiye ilerlemiyor, geriliyor! 19 y\u0131ll\u0131k iktidar\u0131n getirdi\u011fi al\u0131\u015fkanl\u0131kla \u201cbiz istedi\u011fimizi s\u00f6yler, istedi\u011fimizi yapar\u0131z\u201d havas\u0131 bu \u00fclkeye ciddi zarar veriyor. Bu y\u00fczden kendileri a\u011f\u0131zlar\u0131na geleni s\u00f6yl\u00fcyor, ak\u0131llar\u0131na eseni yap\u0131yorlar ama \u201ckar\u015f\u0131 taraftan\u201d farkl\u0131 bir c\u00fcmle duymaya, itiraza tahamm\u00fcl bile edemiyorlar. \u00c7\u00fcnk\u00fc kendileri de yarat\u0131c\u0131 olmad\u0131klar\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi biliyorlar. Erdo\u011fan bunu bildi\u011fi i\u00e7in „E\u011fitim ve \u00f6\u011fretimde, k\u00fclt\u00fcrde arzu etti\u011fimiz ilerlemeyi sa\u011flayamad\u0131k“ demek durumunda kal\u0131yor!
Ger\u00e7ek b\u00f6yle olunca i\u015fte o zaman devreye \u00d6mer Hayyam giriyor ve noktay\u0131 koyuyor:<\/p>\n\n\n\n
„Kendi i\u00e7mez, i\u00e7eni k\u0131namaya bay\u0131l\u0131r.
Y\u00fcz\u00fcnden aldatmaca, sahtek\u00e2rl\u0131k yay\u0131l\u0131r.
\u015earap i\u00e7miyor diye kas\u0131l\u0131p gezer ama
Yedikleri yan\u0131nda \u015farap meze say\u0131l\u0131r.\u201d<\/p>\n\n\n\n